Lúxemborg

Landafræði

Lúxemborg er lítið landlukt ríki í Vestur-Evrópu, á stærð við Vestfold-sýslu. Landið er að mestu myndað af svæðum í kringum árnar Sûre og Alzette. Norðurhluti landsins samanstendur af skógi vaxnum hæðum og lágum fjöllum. Í suðri eru breiðir og frjóir dalir.

Helmingur Lúxemborgar hefur ræktanlegt land og þriðjungur landsins er þakinn skógi. Landið hefur temprað mið-evrópskt loftslag, með löngum, snjóríkum vetrum og tiltölulega heitum og rökum sumrum.

Umhverfisvandamál Lúxemborgar eru einkum loft- og vatnsmengun í borgunum sem og mengun landbúnaðarlands.

Saga

Saga Lúxemborgar hefst á miðöldum og snýst um kastalann í Lúxemborg. Þar þróaðist borgarsamfélag sem síðar varð lítið en hernaðarlega mikilvægt land í hjarta Evrópu. Árið 963 varð landið sjálfstæð pólitísk eining. Þá var belgíska héraðið, sem einnig var kallað Lúxemborg, hluti af svæðinu. Frá miðri 15. öld var Lúxemborg háð ýmsum Evrópulöndum og yfirráðum, þar til landið var lýst yfir stórhertogadæmi og sjálfstætt undir stjórn Vilhjálms 1. Hollands 1815. Þegar Belgía sagði sig frá Hollandi 1839 tapaði Lúxemborg meira en helmingur landsvæðis síns, en fékk jafnframt aukið sjálfstæði.

Landið var lýst sjálfstætt og hlutlaust árið 1867 og öðlaðist fullt sjálfstæði árið 1890 þegar hollenski konungurinn lést. Lúxemborg var hernumin af þýskum hermönnum alla fyrri og síðari heimsstyrjöldina. Þetta leiddi til þess að landið hætti við hlutleysisregluna og varð ein af stofnþjóðum bæði SÞ, ESB og NATO.

Samfélag og pólitík

Lúxemborg er fulltrúalýðræði í formi konungsríkis, með stórhertoga sem þjóðhöfðingja. Hlutverk stórhertogans er aðallega hátíðlegt. Landið er undir forystu forsætisráðherra, sem er kallaður forsætisráðherra. Kosið er til þings á fimm ára fresti. Lúxemborg býr við stöðugar pólitískar aðstæður. Kristilegi demókrataflokkurinn hefur leitt nær allar ríkisstjórnir síðan 1919 og pólitísk sátt er um flest helstu mál.

Um 40 prósent íbúanna eru erlendir ríkisborgarar - aðallega frá öðrum ESB löndum. Flestir innfæddir Lúxemborgarar tala þrjú tungumál; lúxemborgíska, franska og þýska. Landið er í dag aðsetur aðalskrifstofu Evrópuþingsins, Evrópudómstólsins, Evrópska fjárfestingarbankans og nokkurra annarra stofnana ESB.

Efnahagur og viðskipti

Lúxemborg er hátekjuland með traustan hagvöxt, lága verðbólgu og atvinnuleysi. Landið hefur ein hæstu lífskjör í Vestur-Evrópu. Landið er talið eitt hið ríkasta í heimi; verg landsframleiðsla (VLF) á mann hefur lengi verið með því allra hæsta í heiminum og er þrisvar sinnum hærra en meðaltalið í ESB. Efnahagsleg velmegun í Lúxemborg á sér grundvöll í járn- og stáliðnaði sem var stofnaður á 19. öld. Í kjölfarið hefur iðnaðurinn orðið mun fjölbreyttari og framleiðir landið meðal annars efni og gúmmí. Auk þess hefur verið komið á fót nýjum hátækniiðnaði. Þjónustugreinar – sérstaklega banka- og fjármálageirinn – verða sífellt mikilvægari.

Lúxemborg er nú ein mikilvægasta fjármálamiðstöð Evrópu. Þetta þýðir að landið er stór markaður fyrir alþjóðlega banka- og peningaviðskipti. Ástæðan fyrir þessu er pólitískur og efnahagslegur stöðugleiki og vegna laga sem auðvelda stofnun banka og fjármálafyrirtækja í landinu og lágir skattar. Margir hafa áhyggjur af því að efnahagur landsins sé orðinn of háður fjármálageiranum, því hagkerfið sé þannig viðkvæmt fyrir alþjóðlegum sveiflum.