Seychelleseyjar

Landafræði

Seychelles-eyjar samanstanda af 115 eyjum sem skiptast í tvo eyjaklasa. Stærsta eyja landsins, Mahé, er staðsett í helstu eyjaklasanum í norðri. Í suðri er hópur 83 kóraleyja, flestar óbyggðar. Helstu eyjarnar eru einstakar að því leyti að þær eru samsettar úr graníti, og eru toppar örmeginlands (lítil heimsálfa aðskilin frá annarri stærri heimsálfu). Örmeginlandið sem Seychelles er á var aðskilið frá öðrum heimsálfum áður en spendýr voru til. Þess vegna hafa eyjarnar margar einstakar plöntu- og dýrategundir sem aðeins er að finna þar.

Helstu eyjarnar samanstanda af fjöllum og hæðóttu landslagi, umkringdar mjóum láglendum strandlengjum með sandströndum og kóralrifum. Hæsti punktur landsins er Morne Seychellois í 906 m.a.s.l. Hinar 83 eyjar sem eftir eru eru kóraleyjar og atols, sem skaga varla út fyrir yfirborð sjávar. Loftslagið er suðrænt og rakt allt árið um kring. Mest úrkoma er frá nóvember til mars.

Loftslagsbreytingar geta valdið Seychelleyjum miklum vandamálum. Láglendiseyjunum stafar ógn af hækkandi sjó og geta því orðið óbyggilegar. Kóralrif landsins eru einnig í hættu vegna hækkandi sjávarhita á heimsvísu. Hins vegar hefur landið unnið hörðum höndum að því að vernda einstaka náttúru eyjanna.

Saga

Seychelleyjar voru óbyggðar þegar þær fundust af evrópskum siglingamönnum á 16. öld. Eyjarnar voru líklega þekktar fyrir arabíska sjómenn löngu áður en Evrópubúar uppgötvuðu þær, en fyrsta skjalfesta lendingin var af breskum sjómönnum árið 1609. Þar til eyjarnar voru nýlendu í Frakklandi árið 1756 voru þær skoðaðar af nokkrum leiðöngrum og sjóræningjum. Frakkar stofnuðu plantekrur fram yfir 1760 og komu með afríska þræla sem vinnuafl. Sem afleiðing af Parísarsáttmálanum árið 1814 varð Stóra-Bretland ábyrgt fyrir eyjunum og árið 1903 urðu Seychelles-eyjar bresk krúnunýlenda.

Staðsetning eyjanna í Indlandshafi gerði þær mikilvægar fjarskiptamiðstöðvar í báðum heimsstyrjöldunum. Eftir seinni heimsstyrjöldina fékk nýlendan smám saman meira sjálfstæði. Árið 1948 var kosið til löggjafarþings og árið 1964 voru fyrstu stjórnmálaflokkarnir stofnaðir. Landið fékk innra sjálfsstjórn árið 1975 og fékk fullt sjálfstæði árið 1976. Fljótlega eftir sjálfstæði var framið pólitískt valdarán undir forystu Alberts René. Árið 1979 urðu Seychelles að eins flokks ríki með stjórnarskrárbreytingu. Stjórnin lifði af fjölda valdaránstilrauna, þar á meðal tilraun til innrásar málaliða frá Suður-Afríku árið 1981. Aðeins árið 1991 voru gerðar lýðræðisumbætur sem gerðu öðrum flokkum kleift að bjóða sig fram í kosningum.

Samfélag og pólitík

Seychelles er minnsta land Afríku bæði hvað varðar íbúafjölda og flatarmál. Landið er lýðveldi þar sem forsetinn hefur mikil völd. Forsetinn, sem einnig er forsætisráðherra og æðsti yfirmaður hersins, er kjörinn til fimm ára í senn. Forsetinn velur sjálfur ríkisstjórnina sem hefur aðallega ráðgefandi hlutverk. Löggjafarvaldið er hjá þjóðþinginu sem kosið er á fimm ára fresti. Á landsþingi sitja 25 kjörnir fulltrúar og níu fulltrúar frá stærstu stjórnmálaflokkunum.

Landinu var stjórnað af sama stjórnmálaflokki á árunum 1977 til 2016. Þrátt fyrir að stjórnmálin hafi orðið lýðræðislegri og opnari eftir 1993, hefur kerfið enn mikla galla. Dómstólar landsins, stjórnmálamenn og kosningar eru gagnrýndir fyrir spillingu og mútur. Aftur á móti vann stjórnarandstöðubandalagið í fyrsta sinn í þingkosningunum árið 2016. Valdaskiptin auðveldaði ríkisstjórn og stjórnarandstöðu að vinna saman. Sátt var einnig hafið við fyrrverandi einræðisstjórn undir stjórn Alberts René.

Eyjaþjóðin hefur ein hæstu lífskjör í Afríku. Næstum allir hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni og lokuðu fráveitukerfum. Ríkið er með almannatryggingasjóð sem tekur til lífeyris borgaranna auk þess að tryggja stuðning við öryrkja, langveika, munaðarlaus börn og nýbura. Konur og karlar hafa jafnan rétt og konur hafa sterka stöðu í samfélaginu. Árið 2016 var samkynhneigð afglæpavæðing.

Seychelles er aðili að SÞ og nokkrum sérstofnunum SÞ, auk Alþjóðabankans, Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar, Samveldisins, Afríkusambandsins og Cotonou-samningsins.

Efnahagur og viðskipti

Seychelles er eitt ríkasta land Afríku, mælt á íbúa. Frá sjálfstæði árið 1976 hefur verg landsframleiðsla (VLF) á mann tífaldast. Atvinnuleysi er lítið og lítil fátækt. Atvinnulífið byggist aðallega á ferðaþjónustu og fiskveiðum, en Seychelles-eyjar eru einnig fjármálamiðstöð þúsunda alþjóðlegra fyrirtækja sem laðast að skattfrelsi eyjanna.

Ferðaþjónusta og þjónustuiðnaður eru um fjórðungur landsframleiðslunnar og starfa yfir 70 prósent íbúanna. Hins vegar er ferðaþjónusta stranglega stjórnað af yfirvöldum til að vernda viðkvæma og einstaka náttúru. Til að nýta ferðaþjónustuna sem best er áhersla lögð á lúxushótel og dýra úrræði til að laða að efnaða ferðamenn. Hagkerfið er hins vegar viðkvæmt þar sem fjöldi ferðamanna hefur áhrif á hagkerfi heimsins, flugfargjöld og náttúruhamfarir. Þetta kom í ljós eftir alþjóðlegu fjármálakreppuna árið 2008 þegar færri ferðamenn komu til landsins. Afleiðingin var mikil efnahagssamdráttur og greiðslukreppa í landinu. Það kom aftur í ljós þegar ferðaþjónustan varð fyrir miklu áfalli eftir að eyríkinu var lokað árið 2020, til að hefta útbreiðslu kórónufaraldursins. Til þess að geta opnað landamærin eins fljótt og auðið er varð landið ein bólusettasta þjóð í heimi.

Lítið ræktunarland er í landinu. Þeir eru með mikinn vöruskiptahalla (þeir flytja inn meira en þeir flytja út), þar sem nánast öll matvæli, eldsneyti og allar iðnaðarvörur eru fluttar inn. Niðursoðinn túnfiskur er mikilvægasta útflutningsvaran, eða rúmlega 90 prósent af útflutningstekjum.