Fáni

Helstu tölur og staðreyndir
Höfuðborg: | Luanda |
Þjóðernishópar: | Ovimbundu, kimbundu, bakongo, mestiso, aðrir |
Túngumál: | Portúgalska, bantu og önnur afrísk mál |
Trúarbrögð: | Hefðbundin trúarbrögð 47%, kaþólikkar 38%, mótmælendur 15% |
Íbúafjöldi: | 36 684 202 (2023) |
Stjórnafar: | Lýðveldi |
Svæði: | 1 246 700 km2 |
Gjaldmiðill: | Kwanza |
Verg landsframleiðsla á hvern íbúa: | 6 974 PPP$ |
Þjóðhátíðardagur: | 11. nóvember |
Landafræði
Þrír fjórðu hlutar Angóla eru hásléttur sem liggja í meira en 1000 metra hæð yfir sjávarmáli. Í norðurhluta landsins er þéttur hitabeltisregnskógur. Í suðaustri eru þurrar sléttur sem liggja yfir í Kalahari-eyðimörkina á landamærum Namibíu. Í landinu er hitabeltisloftslag með jöfnum hita allt árið. Loftslagið á sléttunum í miðju landinu er tempraðra vegna hæðar landsins yfir sjávarmáli. Regnskógarnir eru í hættu vegna þess að engar reglur eru til um það hversu mikið timbur má höggva, og jarðvegseyðing og eyðimerkurmyndun eru vaxandi vandamál. Eftir margra ára borgarastyrjöld eru stórir hlutar landsins ónýtanlegir til landbúnaðar vegna jarðsprengja og vatn er lélegt í stórum hluta landsins.
Saga
Norðurhluti Angóla var hluti af stóru konungsdæmi frá 800 og fram eftir öldum.
Þegar Portúgalar komu til landsins í lok 15. aldar hófu þeir þrælaviðskipti með ættbálka með fram strandlengjunni. Næstu árhundruð voru meira en þrjár milljónir manna fluttar úr landi og seldar sem þrælar í Bandaríkjunum. Portúgal stjórnaði landinu með viðskiptasamningum við ólíka ættbálka. Það var ekki fyrr en í byrjun 20. aldar sem Portúgalar fengu full yfirráð yfir Angóla og árið 1951 var landið gert að héraði í Portúgal. Á áttunda áratug 20. aldar hófu uppreisnarhópar baráttu fyrir sjálfstæði og árið 1975 fékk landið fullveldi. Stuttu síðar braust út borgarastyrjöld á milli þriggja stærstu uppreisnarhópanna. Kommúníska hreyfingin MPLA tók völdin en stríðið gegn hinum uppreisnarmönnunum varði fram til ársins 2002.
Vistfræðileg fótspor
Ef hver einasta manneskja á jörðinni ætti að hafa sömu neyslu og meðalmannfjöldi í Angóla, þá þyrftum við jarðar.
Vistfræðileg fótsporSamfélag og stjórnmál
Eftir sjálfstæði 1975 var Angóla breytt í marxískt-lenínískt eins flokks ríki. Landinu var áfram stýrt af kommúnistaflokknum, þrátt fyrir að aðrir flokkar væru leyfðir í nýrri stjórnarskrá sem samþykkt var árið 1992. Jose Eduardo dos Santos forseti hefur verið við völd síðan 1979. Nýjar kosningar eru áætlaðar 2008–2009, en Santos hefur neitað að ákveða endanlega dagsetningu þeirra. Angóla stendur frammi fyrir gífurlegum samfélagslegum vandamálum eftir 27 ára borgarastyrjöld. Milljónir manna eru á flótta í eigin landi og vopnaðir hópar herja á landsbyggðina. Vegakerfi og rafmagn er ekki virkt í stórum hluta landsins. Mörg landsvæði eru hlaðin jarðsprengjum og mikið magn handvopna er í umferð eftir borgarastríðið. Að auki berst ríkisstjórnin fyrir því að fá yfirráð yfir hinu olíuríka Cabinda-héraði, þar sem uppreisnarmenn berjast fyrir sjálfstæði. Landið er meðal spilltustu landa heims og hafa stjórnvöld verið gagnrýnd harðlega af SÞ fyrir gróf mannréttindabrot.
Lífskjör
Angóla er númer 131 af 169 löndum á lífskjaralista SÞ (HDI) yfir mannlega þróun.
HDI - Lífskjaralisti SþHagkerfi og viðskipti
Þegar borgarastríðið braust út árið 1975 yfirgáfu margir vel menntaðir Portúgalar landið. Hið fjölbreytta og starfhæfa efnahagskerfi hrundi eftir stuttan tíma. Miklu magni demanta og annarra jarðefna var smyglað út úr landinu og áætlanahagkerfi ríkisstjórnarinnar virkaði mjög illa. Eftir stríðið árið 2002 hefur uppsveifla í olíuiðnaðinum leitt til mikils hagvaxtar, án þess að gagnast íbúum landsins. Meira en 80% íbúanna hefur lífsviðurværi sitt af einföldum landbúnaði og margir lifa í mikilli fátækt. Angóla er háð utanaðkomandi aðstoð og hefur fengið hvassa gagnrýni frá SÞ og öðrum alþjóðastofnunum fyrir lélega efnahagsstjórnun. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn (IMF) styrkti nokkur verkefni í landinu í byrjun 21. aldar, en hefur dregið sig út eftir að ríkisstjórnin stóð ekki við skuldbindingar sínar.
Tölfræði
Á þessari síðu er gildi fyrir landið Angóla fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir
Atvinna
Atvinnuleysi
Hlutfall þeirra sem geta unnið en hafa ekki vinnu.
Fátækt
Verg landsframleiðsla (VLF) á mann
Hér hefur landsframleiðslu verið skipt jafnt milli íbúa landanna og leiðrétt fyrir kaupmætti
Lífskjör
Angóla er númer 131 af 169 löndum á lífskjaralista SÞ (HDI) yfir mannlega þróun.
HDI - Lífskjaralisti SþHungur
Hlutfall íbúa sem eru vannærðir
Heilsa
Drykkjarvatn
Hlutfall íbúa sem hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni
Bóluefni
Hlutfall barna sem eru bólusett fyrir mislingum
Jafnrétti
Kynjamismunun
Kynjamismunun á sviðum heilsu, aðkomu að mikilvægum ákvarðanatökum og atvinnuþátttöku.
Loftslag
Vistfræðileg fótspor
Ef hver einasta manneskja á jörðinni ætti að hafa sömu neyslu og meðalmannfjöldi í Angóla, þá þyrftum við jarðar.
Vistfræðileg fótsporCO2-losun
Fjöldi tonna koltvísýrings sem hver íbúi losar
Mannfjöldi
Íbúar
Fæðingartíðni
Meðalfjöldi barna sem hver kona eignast
Barnadauði
Meðalfjöldi barna sem deyja áður en þau ná fimm ára aldri, miðað við hver 1000 fædd börn
Menntun
Læsi og skrifleg færni
Hlutfall íbúa, 15 ára og eldri, sem eru læs og skrifandi