Fáni

Helstu tölur og staðreyndir

Höfuðborg: Quito
Þjóðernishópar: Mestizo (blandað; Amerindian og evrópskur uppruna) 72%, Montubio 7%, Amerindian 7%, evrópskur uppruna 6%, Afro-Ecuadorian 4%, annað 4% (2010)
Túngumál: Spænska (opinber) 93%, Quechua 4%, annað 3% (2010)
Trúarbrögð: Rómversk-kaþólskir 74%, evangelískir 10%, vottar Jehóva 1%, trúleysingjar 8%, aðrir 7% (2012)
Íbúafjöldi: 18 190 484
Stjórnarform: Stjórnarform
Svæði: 256 370 km2
Gjaldmiðill: Bandaríkjadalur
Verg landsframleiðsla á hvern íbúa: 12 822 PPP$
Þjóðhátíðardagur: 10. ágúst

Landafræði

Ekvador nær frá Amazon í austri, yfir Andesfjöllin og niður að Kyrrahafsströndinni. Meginlandinu er skipt í þrjá hluta: Strönd og láglendi í vestri þakið hitabeltisskóg og eyðimörk, hálendi Andesfjallagarðsins og láglendi í austri þar sem Amazon-regnskógurinn er. Hundrað mílur fyrir utan meginlandið eru Galápagoseyjar sem eru á heimsminjaskrá UNESCO. Bæði á eyjunum og í Andesfjöllum eru nokkur virk eldfjöll. Hæsta virka eldfjall heims er Cotopaxi (5897 m), sem er staðsett á hálendinu.

Mismunandi landfræðilegir hlutar hafa mikla breytileika í loftslagi. Í Amazon er loftslag suðrænt með háum hita og mikilli rigningu. Á Suðvesturlandi er eyðimörk en á hálendinu kólnar eftir því sem ofar er komið auk úrkomumeiri. Á nokkurra ára fresti verður landið fyrir barðinu á El Niño og La Niña – tvö loftslagsfyrirbæri sem valda miklum veðurtruflunum. Aðrar náttúruhamfarir eiga sér einnig stað reglulega, svo sem jarðskjálftar, skriðuföll, flóð og einstaka þurrkar.

Eyðing skóganna er alvarlegt umhverfisvandamál. Skógareyðing stafar af landbúnaði, einkum nautgriparækt og banana-, kakó- og pálmaolíuplantekrum, auk þess sem loftslag verður hlýrra. Olíuvinnsla hefur stuðlað að því að menga vatnið, með hættu á að hafa áhrif á einstaka gróður og dýralíf Galapagoseyja. Árið 2008 varð Ekvador fyrsta landið í heiminum til að veita náttúruréttindi, í gegnum nýstofnaða stjórnarskrá.

Saga

Elstu ummerki manna á svæðinu sem er í dag Ekvador má rekja aftur til 8000 f.Kr. Í lok 15. aldar varð svæðið hluti af gamla Inkaveldinu og staðbundin menning þurrkaðist út. Á 1520 náðu Spánverjar til Ekvador og landið varð hluti af spænska nýlenduveldinu árið 1544. Á aðeins 100 árum dó helmingur Inka af völdum sjúkdóma og nauðungarvinnu vegna landnáms Evrópu.

Í upphafi 19. aldar hófst sjálfstæðisbarátta gegn spænska nýlenduveldinu. Ekvador varð sjálfstætt árið 1822, þá sem hluti af Stór-Kólumbíu. Árið 1830 varð Ekvador fullkomlega sjálfstætt. Eftir sjálfstæði var landið í átökum við Perú í 200 ár. Átökin voru vegna ágreinings um land í Amazon. Eftir stríð á árunum 1941-42 varð Ekvador að afsala stórum, olíuríkum svæðum í Amazon Amazon til Perú. Endanlegt friðarsamkomulag batt enda á átökin árið 1998.

20. öldin var pólitískt óstöðug, með nokkrum hernaðarbyltingum og efnahagskreppum. Síðan 1979 hefur landið haft borgaraleg yfirráð, en þrátt fyrir umbætur og tilraunir til lýðræðisþróunar hefur tíminn einkennst af pólitískum óstöðugleika. Nokkrir forsetar hafa verið settir af í stjórnartíð sinni. Það var fyrst árið 2007, þegar Rafael Correa komst til valda, að óeirðirnar voru bundnar. Með Correa við völd fékk landið nýja stjórnarskrá, sanngjarnari skiptingu auðs landsins, minna atvinnuleysi og stöðugra pólitískt landslag.

Samfélag og pólitík

Ekvador er lýðræðislegt einingalýðveldi og forsetinn hefur töluverð völd í hlutverki sínu sem þjóðhöfðingi og ríkisstjórn. Í kjölfar nýrrar stjórnarskrár frá 2008 eru forseti, varaforseti og þjóðfundur kosinn beint til fjögurra ára í senn.

Þrátt fyrir bættar félagslegar aðstæður í landinu að undanförnu er enn mikill efnahagslegur ójöfnuður milli ríkra og fátækra og yfir fimmtungur þjóðarinnar lifir undir fátæktarmörkum þjóðarinnar. Stjórnvöld reyna að jafna efnahagslegan mun í landinu með félagslegum velferðarkerfum eins og ókeypis skólagöngu, launuðu fæðingarorlofi og ókeypis heilbrigðisþjónustu, en mikill munur er á opinberri og einkaþjónustu.

Í Ekvador er mansal mikið vandamál og glæpastarfsemi í landinu er mikil. Eitt af hverjum fimm börnum þjáist af vannæringu og skortur á aðgengi að hreinu vatni skapar heilsufarsáhættu fyrir íbúa. Einnig er aukið hlutfall þjóðarinnar sem hefur áhrif á lífsstílssjúkdóma eins og offitu, sykursýki og háan blóðþrýsting.

Efnahagur og viðskipti

Efnahagsþróun í Ekvador var lengi hamlað af miklu atvinnuleysi og verðbólgu. Í forsetatíð Correa tvöfaldaðist hagkerfið næstum og yfir milljón Ekvadorbúa var lyft út úr fátækt. Landið er nú álitið meðaltekjuland, en háð olíu og miklar alþjóðlegar skuldir skapa efnahagslegar áskoranir.

Ekvador hefur verið háð einni útflutningsvöru í einu: kakó á 1920, kaffi á 1930, banana á 1940 og síðan 1970 hefur olía orðið aðaltekjulindin. Það að vera háð einni vöru þýðir að hagkerfið er mjög viðkvæmt fyrir verðsveiflum og verðlækkanir á einstökum vörum hafa stuðlað að ólgusömum efnahagslegum og félagslegum aðstæðum í gegnum tíðina.

Ekvadorskir ríkisborgarar sem búa erlendis senda svo mikið fé heim að það er lítill en mikilvægur hluti hagkerfisins. Ferðaþjónustan er líka orðin mikilvæg atvinnugrein. Helstu viðskiptalönd Ekvador eru Bandaríkin og hefur gjaldmiðill Ekvador verið Bandaríkjadalur frá árinu 2000, vegna þess að staðbundinn gjaldmiðill, sucre, tapaði verðgildi sínu við mikla verðbólgu.