Fáni

Helstu tölur og staðreyndir

Verg landsframleiðsla á hvern íbúa: 33 434 PPP$

Landafræði

Malasía skiptist í austur- og vesturhluta. Vesturhluti landsins nær yfir suðurenda Malasíuskagans og austurhlutinn er á eyjunni Borneó. Á skaganum eru fjallgarðar með tindum sem ná allt að 2100 metra hæð yfir sjávarmáli. Meðfram ströndinni er láglendi sem teygir sig í átt að fjöllunum. Á Borneó er frjósamt láglendi í norðanverðum strandhéruðum eyjunnar, sem verður að hólum og hálendi lengra inn til landsins. Í suðri mynda háir fjallgarðar náttúruleg landamæri við þann hluta eyjunnar sem tilheyrir Indonesíu. Í Malasíu er mikið um regnskóg, en hann þekur um tvo þriðju hluta landsins. Þar er hitabeltisloftslag með afmörkuðu regntímabili og háu hita- og rakastigi allt árið um kring. Stærsta umhverfisvandamálið er óhreint drykkjarvatn og ótakmörkuð mengun frá bílum og þungaiðnaði sem eyðileggur loftgæðin í stóru borgunum.

Saga

Malasía er á svæði sem hefur verið miðstöð fyrir verslun í Suðaustur-Asíu í mörg hundruð ár. Vegna þess hve landið er hrjóstugt urðu aldrei til stór og fjölmenn heimsveldi á svæðinu, aðeins nokkur minni konungsríki fyrsta árþúsundið eftir Krist. Á fjórtándu öld varð þó til ákveðin valdamiðstöð í kringum strandbæinn Malakka. Bænum var stjórnað af múslímskum soldán og styrkti það sambandið við önnur múslímsk ríki á svæðinu. Malakka var hertekin af Portúgölum á sextándu öld áður en Hollendingar og Bretar hófu innrás sína á svæðið nokkrum öldum seinna. Á nítjándu öld var Malasía nánast öll gerð að breskri nýlendu. Í seinni heimsstyrjöld var landið hertekið af Japan, áður en það fékk langþráð sjálfstæði árið 1963. Síðan þá hefur landinu verið stjórnað af þverpólitískri ríkisstjórn með hinn þjóðlega sameiningarflokk UMNO í forystu.

Vistfræðileg fótspor

9 9 5

2,5

jarðarkúlur Malasía

Ef hver einasta manneskja á jörðinni ætti að hafa sömu neyslu og meðalmannfjöldi í Malasía, þá þyrftum við 2,5 jarðar.

Vistfræðileg fótspor

Samfélag og stjórnmál

Í Malasíu er táknrænt konungsdæmi, en einn af þeim þrettán soldánum sem eru settir yfir þrettán héruðum landsins er valinn til að gegna embætti konungs í fimm ár í senn. Í raun er valdið hjá ríkisstjórninni, sem er skipuð af fulltrúum og forsætisráðherrann fer fyrir henni. Stjórnmálaflokkar í landinu skiptast aðallega eftir trúarbrögðum eða þjóðarbrotum og þar hefur því ekki myndast nein eiginleg hægri/vinstri-pólitík. Þjóðlegi samfylkingarflokkurinn, UMNO, hefur verið stærsti flokkurinn í öllum ríkisstjórnarbandalögum síðan landið öðlaðist sjálfstæði og hefur einnig talsverð völd í efnahagskerfinu. Síðastliðin ár hefur stjórnarandstaðan orðið sterkari, en meðal annars hefur íslamski flokkurinn, PAS, komist til valda í einu af héruðunum og sett íslömsk sharia-lög. Eftir hryðjuverkaárásina á Bandaríkin þann 11. september 2001 reyndu yfirvöld í landinu að brjóta íslamska öfgahópa á bak aftur undir því yfirskini að taka þátt í alþjóðlegu stríði gegn hryðjuverkum. Á síðustu árum hefur þó fækkað í mörgum þessara hópa og dregið úr áhrifum þeirra.

Helstu þjóðflokkar Malasíu eru Malayar (um 50%), aðrir innfæddir þjóðhópar (um 11%), Kínverjar (um 24%) og Indverjar (um 7%). Þessi þjóðlegi fjölbreytileiki setur svip sinn á stjórnmálin og sífellt breytileg ríkisstjórnarbandalög gera það erfitt að hafa yfirsýn yfir þau. Búist er við að íslömsk áhrif í samfélaginu muni hafa mikið að segja í komandi kosningum, þar sem þau 35% þjóðarinnar sem ekki eru múslimar eru á móti auknum íslömskum áhrifum á stjórnmál, réttarkerfi og menningu landsins.

Malasía er eitt af mest þróuðust löndunum í Suðaustur-Asíu og spilar stórt hlutverk innan suðaustur-asísku samtakanna ASEAN. Stjórnvöld hafa sett sér það markmið að verða komin með jafngott velferðarkerfi og vestrænu iðnríkin fyrir árið 2020. Miðað við hvernig málin standa í dag er ekki ólíklegt að það markmið náist.

Lífskjör

16

56 / 169

HDI-lífskjör Malasía

Malasía er númer 56 af 169 löndum á lífskjaralista SÞ (HDI) yfir mannlega þróun.

HDI - Lífskjaralisti Sþ

Hagkerfi og viðskipti

Malasía getur státað sig af miklum útflutningi, en landið flytur út gúmmí, hráolíu, timbur og plöntuolíu. Þegar landið var bresk nýlenda voru gúmmí- og pálmaolíutré flutt inn til vinnslu og landið varð seinna einn af stærstu framleiðendum fyrir gúmmí og pálmaolíu í heimi. Hagstæðar reglur og opinn markaður gerir landið eftirsóknarvert fyrir erlenda fjárfesta, sem aukast ár frá ári. Síðan landið öðlaðist sjálfstæði árið 1963 hefur iðnaður í landinu blómstrað og út níunda áratuginn var árlegur hagvöxtur 8%. Malasía lenti í miklum erfiðleikum í kreppunni sem reið yfir Asíu árið 1997. Með hjálp frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum komst landið fljótt á réttan kjöl aftur og er í dag eitt af best stæðu löndunum á þessu svæði. Þrátt fyrir að í Malasíu sé vel útfært markaðskerfi, hefur ríkið mikilla hagsmuna að gæta innan margra geira og flokkurinn sem situr í ríkisstjórn, UMNO, hefur mikil ítök í efnahagslífinu.

Á áttunda áratugnum setti ríkið í gang breytingar til að stemma stigu við háu hlutfalli Kínverja og annarra minnihlutahópa í efnahagslífinu, með því að gefa innfæddum Malayum ákveðin forréttindi í opinbera geiranum og til þess að mennta sig. Þessar aðgerðir kallast bumiputra-pólitík. Í dag er staðan allt önnur, en þrátt fyrir það eru þessar aðgerðir ennþá virkar, og Kínverjum og öðrum minnihlutahópum er alvarlega mismunað í ákveðnum atvinnugeirum. Útflutningur frá Malasíu hefur fengið aukna samkeppni frá Kína undanfarin ár og margir telja að aðaláherslan muni bráðum færast frá hátæknisviðinu yfir á þjónustusviðið.

Tölfræði

Á þessari síðu er gildi fyrir landið Malasía fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir

Atvinna

Atvinnuleysi

Hlutfall þeirra sem geta unnið en hafa ekki vinnu.

6 10 10 10 10 10 10 10 10 10

0,4

af hverjum 10 sem geta unnið eru atvinnulausir Malasía

Atvinnuleysi

Fátækt

Verg landsframleiðsla (VLF) á mann

Hér hefur landsframleiðslu verið skipt jafnt milli íbúa landanna og leiðrétt fyrir kaupmætti

9

33 434

VLF á hvern íbúa, sett fram í PPP-dollurum Malasía

Tölfræði um VLF í PPP

Lífskjör

16

56 / 169

HDI-lífskjör Malasía

Malasía er númer 56 af 169 löndum á lífskjaralista SÞ (HDI) yfir mannlega þróun.

HDI - Lífskjaralisti Sþ

Hungur

Hlutfall íbúa sem eru vannærðir

7 10 10 10 10 10 10 10 10 10

0,3

Hlutfall vannærðra íbúa Malasía

Tölfræði - vannæring

Heilsa

Drykkjarvatn

Hlutfall íbúa sem hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni

10 10 10 10 10 10 10 10 10 4

9,4

af hverjum 10 íbúum hafa aðgang að hreinu drykkjarvatni Malasía

Tölfræði um drykkjarvatn

Bóluefni

Hlutfall barna sem eru bólusett fyrir mislingum

10 10 10 10 10 10 10 10 10 6

9,6

af hverjum 10 börnum eru bólusett fyrir mislingum Malasía

Tölfræði um bólusetningar gegn mislingum

Jafnrétti

Kynjamismunun

Kynjamismunun á sviðum heilsu, aðkomu að mikilvægum ákvarðanatökum og atvinnuþátttöku.

2

0,228

GII-vísitala í Malasía

GII - vísitala um kynjamismunun

Loftslag

Vistfræðileg fótspor

9 9 5

2,5

jarðarkúlur Malasía

Ef hver einasta manneskja á jörðinni ætti að hafa sömu neyslu og meðalmannfjöldi í Malasía, þá þyrftum við 2,5 jarðar.

Vistfræðileg fótspor

CO2-losun

Fjöldi tonna koltvísýrings sem hver íbúi losar

10 10 10 10 10 10 10 4

7,38

fjöldi tonna af koltvísýringi sem hver íbúi losar Malasía

Tölfræði um losun koltvísýrings á íbúa

Mannfjöldi

Íbúar

34 308 525

Fólksfjöldi Malasía

Fólksfjöldi

Fæðingartíðni

Meðalfjöldi barna sem hver kona eignast

10 8

1,8

Fæðingartíðni Malasía

Fæðingartíðni

Barnadauði

Meðalfjöldi barna sem deyja áður en þau ná fimm ára aldri, miðað við hver 1000 fædd börn

1 2 3 4 5 6 7 8

8

af hverjum 1000 börnum sem fæðast Malasía

Barnadauði

Menntun

Læsi og skrifleg færni

Hlutfall íbúa, 15 ára og eldri, sem eru læs og skrifandi

10 10 10 10 10 10 10 10 3 0

8,3

af hverjum 10 íbúum yfir 15 ára eru læs og skrifandi Malasía

Tölfræði um ólæsi

Kort af Malasía