Palaú

Landafræði

Palau samanstendur af sex eyjaklasa með samtals meira en 300 eyjum. Stærsta eyjan, Babeldaob, er fjórir fimmtu hlutar af flatarmáli landsins. Miðeyjarnar eru af eldfjallauppruna og liggja þétt saman í þyrpingu við megineyjuna. Eldfjallaeyjarnar eru brattar og hæðóttar með mangroveskógi meðfram ströndum og suðrænum regnskógi inn í landinu. Eyjarnar sem eftir eru eru aðallega láglendir kóraleyjar og litlar brattar kalksteinseyjar. Við ströndina eru mörg hlífðarkóralrif. Loftslagið er hitabeltisheitt og rakt, með litlum breytingum á hitastigi og úrkomu.

Lægra kóraleyjarnar eru mjög útsettar fyrir hækkun sjávarborðs og stórum hitabeltisstormum. Ef sjórinn heldur áfram að hækka er hætta á að flestar kóraleyjar hverfi alveg. Hækkandi hitastig í sjónum ógnar einnig lífríki sjávar og kórölum á hafsvæðum umhverfis landið. Stærstu umhverfisáskoranirnar af mannavöldum eru tengdar lélegri ofveiði og úrgangsstjórnun. Sorp og óhreinsað skólp hefur leitt til skemmda strandsvæða í kringum nokkrar af fjölmennustu eyjunum.

Saga

Palau var byggð um 500 f.Kr. innflytjenda frá Indónesíu og Filippseyjum. Eftir að hafa verið heimsótt af evrópskum siglingamönnum á 16. öld tók Spánn eyjarnar árið 1543. Eyjarnar voru stjórnaðar sem hluti af Filippseyjum í spænsku Austur-Indíum. Þýska heimsveldið keypti eyjarnar af Spáni árið 1899 og voru þær þá þekktar sem Þýska Míkrónesía. Í fyrri heimsstyrjöldinni var Palau hernumið af Japan og árið 1920 fékk Japan opinbert fullveldi yfir eyjunum eftir samkomulag við Þjóðabandalagið. Í síðari heimsstyrjöldinni lögðu Bandaríkin undir sig eyjarnar og frá 1947 urðu eyjarnar að eftirlitssvæði Sameinuðu þjóðanna, undir stjórn Bandaríkjanna.

Árið 1982 var samið um félagasamning sem myndi veita Palau sjálfstæði og tryggja bandaríska efnahagsaðstoð. Samkomulagið átti að varðveita náin tengsl við Bandaríkin, með því að leyfa Bandaríkjamönnum að koma upp flugherstöðvum á eyjunum gegn því að þeir réðu vörnum eyríkisins. Samningurinn mætti ​​mikilli andstöðu þar sem hann myndi einnig gera Bandaríkjunum kleift að geyma kjarnorkuvopn á eyjunum. Eftir stjórnarskrárbreytingu var samningurinn engu að síður samþykktur. Árið 1994 varð Palau sjálfstætt og aðili að Sameinuðu þjóðunum.

Samfélag og pólitík

Palau er lýðræðislýðveldi sem er sjálfviljugt tengt Bandaríkjunum. Eyjagarðurinn samanstendur af 16 ríkjum og forsetakosningar eru haldnar á fjögurra ára fresti. Forsetinn leiðir ríkisstjórn landsins og getur aðeins verið kosinn til eins fjögurra ára kjörtímabils. Það eru engir stjórnmálaflokkar í Palau, en hvert ríki hefur leiðtoga sem er valinn á grundvelli persónulegra verðleika og fjölskyldubakgrunns. Þótt landið búi við nútímalýðræði gilda enn gamlar hefðir og viðmið. Í dreifbýli erfast eignarréttur og eignarréttur á landi móðurmegin í fjölskyldunni. Höfðingjar og leiðtogar á staðnum hafa einnig enn mikil formleg og óformleg pólitísk áhrif.

Í landinu er vel þróað heilbrigðiskerfi og tiltölulega há lífskjör. Þeir sem eru í opinberu starfi hafa einnig aðgang að virku velferðarkerfi með lífeyri, sjúkratryggingum og skaðatryggingum. Á síðustu árum hefur áfengis- og vímuefnaneysla leitt til aukinna glæpa og ofbeldis gegn konum á heimilum. Konur og karlar eru jöfn innan landslaga en í atvinnulífinu og í stjórnmálum eru konur undir.

Efnahagur og viðskipti

Þjónustugeirinn er mikilvægastur fyrir hagkerfi Palau og starfa tæplega níu af hverjum tíu Palaubúum. Ferðaþjónusta hefur vaxið mjög frá 1990 og er í dag mjög mikilvæg fyrir atvinnulífið. Samdráttur í ferðaþjónustu vegna kórónufaraldursins kom hart niður á landinu og hefur Palau þurft að taka stór alþjóðleg lán.

Landið er með mikinn vöruskiptahalla en hallinn er að mestu deilt með alþjóðlegri aðstoð. Eyríkið hefur að mestu verið byggt fyrir aðstoð frá Bandaríkjunum. Palau vinnur um þessar mundir ötullega að því að minnka efnahagslega háð sína á stuðningi Bandaríkjanna. Ríkisstjórnin hefur meðal annars stuðlað að erlendum fjárfestingum og framkvæmt nokkrar efnahagslegar umbætur til að laða erlend fyrirtæki til eyjanna. Landið hefur einnig fjárfest mikið í vistvænni ferðaþjónustu. Stór hafsvæði umhverfis eyjarnar hafa verið vernduð fyrir olíuborunum, jarðefnavinnslu og fiskveiðum þannig að náttúran og lífríki hafsins geti laðað fleiri ferðamenn til landsins.

Í Palau er lítið vinnuafl með aðeins 18.000 íbúa, sem hefur leitt til lítils atvinnuleysis. Nær helmingur allra starfa í landinu er skipaður erlendum gestastarfsmönnum. Þökk sé bandarískri aðstoð hefur Palau ein hæstu lífskjör í Kyrrahafinu.