Sankti Vinsent og Grenadíneyjar

Landafræði

Sankti Vinsent og Grenadíneyjar samanstendur af aðaleyjunni Sankti Vinsent, auk 30 minni eyja í Grenadíneyjar eyjaklasanum. Eyjarnar samanstanda af eldfjallabergi og eldfjallið La Soufrière á Saint Vincent er hæsti tindur landsins í 1.234 m hæð yfir sjávarmáli. Landslag eyjanna einkennist af fjöllum og hæðóttu landslagi þakið suðrænum regnskógi. Margar ár og lækir renna niður af fjöllunum. Strönd Saint Vincent er flatari en innri ströndin og hefur margar svartar eldfjallasandstrendur. Á eyjunum sem eftir eru á Grenadíneyjum eru hvítar sandstrendur verndaðar af kóralrifjum undan ströndinni. Loftslagið er hitabeltisheitt og rakt allt árið um kring. Þurrustu mánuðirnir eru frá janúar til maí, en regntímabilið er frá júní til september.

Sankti Vinsent og Grenadíneyjar verða reglulega fyrir miklum eyðileggjandi fellibyljum á milli júní og nóvember. Landið er einnig útsett fyrir stórum eldgosum frá La Soufrière á Saint Vincent. Síðustu stórgosin urðu 1812, 1902 og 1979 og leiddu til margra dauðsfalla og mikillar eyðileggingar. Stærstu umhverfisáskoranir landsins eru tengdar mengun hafsvæða við ströndina. Mengunin stafar aðallega af úrgangi og skólpi frá stórum lúxussnekkjum. Sum svæði eru orðin svo menguð að ekki er mælt með sundi. Landsvæðin einkennast einnig af skorti á sjálfbærri þróun og eyðingu skóga.

Saga

Sankti Vinsent og Grenadíneyjar voru byggð af ýmsum frumbyggjum sem fluttu frá Suður-Ameríku. Frumbyggjar höfðu þekkingu á landbúnaði og þróuðu háþróuð samfélög. Þegar fyrstu Evrópubúar uppgötvuðu Saint Vincent seint á 15. öld var eyjan byggð af stríðsömum Karíbabúum. Á 17. öld voru eyjarnar byggðar af afrískum þrælum á flótta frá öðrum eyjum á svæðinu. Afkomendur frumbyggja og afrískra þræla sem flúðu urðu þekktir sem Garifuna fólkið.

Íbúar á staðnum og Garifuna mótmæltu eindregið tilraunum Evrópu til að taka eyjarnar á ný. Bretar og Frakkar börðust í röð styrjalda og yfirráð yfir eyjunum breyttust nokkrum sinnum milli Evrópuveldanna. Árið 1787 tókst Bretum að hernema Saint Vincent og eftir árangurslausa uppreisn gegn nýlenduveldinu var meirihluti íbúanna vísað úr landi. Íbúum heimamanna var aðallega skipt út fyrir afríska þræla og eftir að þrælahald var bannað fluttu Bretar inn verkamenn frá Indlandi.

Stór hluti íbúa eyjarinnar fórst í miklu eldgosi árið 1902. Á árunum 1958 til 1962 voru eyjarnar aðilar að Vestmannaeyjum. Sambandið hafði innra sjálfsstjórn að hluta en var samt undir stjórn Stóra-Bretlands. Árið 1979 urðu Saint Vincent og Grenadíneyjar fullkomlega sjálfstæð.

Samfélag og pólitík

Sankti Vinsent og Grenadíneyjar er þingbundið lýðræðisríki. Landið er hluti af Samveldi þjóðanna og hefur haldið breska konunginum sem þjóðhöfðingja. Fulltrúi konungsins er landstjóri í landinu með vígsluskyldur. Framkvæmdavaldið er hjá ríkisstjórninni, sem er undir forustu forsætisráðherra. Forsætisráðherra og ríkisstjórn eiga uppruna sinn í þjóðþinginu. Þjóðþingið samanstendur af 15 kjörnum fulltrúum, auk sex öldungadeildarþingmanna sem skipaðir eru af fulltrúa breska konungsins í landinu. Í júní 2019 urðu Sankti Vinsent og Grenadíneyjar minnsta landið sem hefur verið kosið í öryggisráð SÞ.

Stefnan einkennist af miklum félagslegum vandamálum og aukinni eiturlyfjaumferð um Karíbahafið. Svæðið er orðið flutningsleið fyrir eiturlyf frá Suður- til Norður-Ameríku. Mikil aukning hefur orðið á glæpum í landinu vegna smyglsins. Eyríkinu hefur tekist að koma jafnvægi á góð alþjóðasamskipti við hugmyndafræðilega deilur. Landið á meðal annars náið samstarf við Kúbu og Venesúela en á sama tíma eiga þau góð samskipti við Bandaríkin og Taívan.

Sankti Vinsent og Grenadíneyjar búa við illa þróað velferðarkerfi. Aðallega ná velferðarbæturnar, svo sem lífeyrir, sjúkratryggingar og meðlag, einungis til þeirra sem eru opinberlega starfandi í fyrirtæki. Ofbeldi gegn konum og börnum er stórt vandamál. Í landinu eru einnig ströng lög gegn kynferðislegum minnihlutahópum og hægt er að refsa samkynhneigð með fimm ára fangelsi.

Efnahagur og viðskipti

Sankti Vinsent og Grenadíneyjar er eitt af fátækustu löndum í austurhluta Karíbahafsins. Árið 1979 urðu eyjarnar fyrir miklu eldgosi sem eyðilagði helming bananaplantekrana. Árið eftir olli fellibylurinn Allan frekari eyðileggingu. Þessar náttúruhamfarir, ásamt óstöðugum útflutningsmarkaði, hafa leitt til langvarandi efnahagserfiðleika og mikils atvinnuleysis. Atvinnuleysi hefur verið tæplega 20 prósent í langan tíma. Þjónustuiðnaður og ferðaþjónusta hefur á undanförnum árum orðið mikilvægasta tekjulind landsins og eru í dag tæplega 75 prósent af vergri landsframleiðslu.

Landið glímir við mikinn mun á ríkum og fátækum. Margir af fátækustu íbúunum vinna við landbúnað til eigin neyslu og falla því ekki undir velferðarbæturnar. Skipulagður landbúnaður er aðeins um sjö prósent af vergri landsframleiðslu landsins. Sankti Vinsent og Grenadíneyjar eru hluti af svæðisbundnu samstarfssamtökunum CARICOM (Caribbean Community and Common Market). Markmið samtakanna er að skapa sameiginlegan efnahagsmarkað í Karíbahafinu og að svæðið búi við jafna tolla, frjálst flæði fjármagns og vinnuafls.