Svasíland

Síðast uppfært: 24.03.2025

Svasíland er eitt af síðustu hefðbundnu konungsdæmum heims. Stór hluti íbúa landsins er smitaður af HIV/AIDS og meðal lífslíkur eru mjög lágar.

Fáni

Efnisyfirlit

Helstu tölur og staðreyndir Höfuðborg

Höfuðborg:	Mbabane
Þjóðernishópar:	Afríkubúar 97%, Evrópubúar 3%
Tungumál:	Enska, siswati
Trúarbrögð:	Síonistar 40% kaþólikkar 20%, múslimar 10%, aðrir/óskilgreint 30%
Stjórnarform:	Konungsveldi
Verg landsframleiðsla á hvern íbúa:	10 782 PPP$

Landafræði

Svasíland er ekki stórt en landslag er þar mjög fjölbreytt, frá fjöllunum sem liggja við landamærin að Mósambík, til sléttanna í austri og regnskógarins í norðvesturhluta landsins. Í Svasílandi er aðallega heittemprað loftslag en vegna fjallanna eru miklar sveiflur á hitastigi og úrkomu. Undanfarin ár hafa íbúar landsins glímt við löng þurrkatímabil. Það hefur skapað vandamál fyrir landbúnaðarframleiðsluna og hafa margir sem búa á landsbyggðinni ekki nóg að bíta og brenna. Að auki hefur ofbeit orsakað jarðvegseyðingu. Í Svasílandi er fjölbreytt plöntu- og dýralíf, en mörg stóru spendýranna eru horfin eða þá að dregið hefur úr fjölda þeirra vegna veiða og nýtingar lands til landbúnaðar.

Saga

Konungsdæmið Svasíland var fyrst stofnað í upphafi nítjándu aldar undir stjórn Sobhuza I konungs. Þá fékk landið nafnið Svasíland eftir bantu ættbálknum Swazi. Hollenska nýlendan Transvaal gerði á tíunda áratug nítjándu aldar tilraun til að ná völdum í landinu, en það misheppnaðist. Eftir Búastríðið sem varði frá 1899-1902 varð Svasíland að bresku verndarsvæði. Landið varð sjálfstætt árið 1968, og konungsdæmið var endurreist á ný. Stjórnmálaástand landsins síðan þá hefur einkennst af valdabaráttu á milli konungsvaldsins og baráttumanna fyrir lýðræðislegra Svasílandi. Samkvæmt hefðinni hefur konungurinn stjórnað landinu ásamt móður sinni, sem hefur einnig verið kölluð „hinn stóri hún-fíll”. Konungurinn útnefnir forsætisráðherra landsins, á sama tíma velur hann marga þeirra sem sitja í ríkisstjórn og á þingi. Árið 1973 lýsti Sobhuza II sig einvalda konung og hafnaði stjórnarskránni. Síðan þá hafa aðrir stjórnmálaflokkar en hans verið bannaðir.

Vistfræðileg fótspor

1,7

jarðarkúlur Svasíland

Ef hver einasta manneskja á jörðinni ætti að hafa sömu neyslu og meðalmannfjöldi í Svasíland, þá þyrftum við 2.9 jarðar.

Vistfræðileg fótspor

Samfélag og stjórnmál

Árið 2006 var innleidd ný stjórnarskrá í landinu. Þetta hefur þó ekki breytt einræði konungsins, eða neikvæðu viðhorfi hans til lýðræðislegra stjórnarhátta. Nýja stjórnarskráin leyfir ekki aðra stjórnmálaflokka en flokk forsetans. Auk þess eru mannréttindi íbúa landsins virt að vettugi, sérstaklega kvenna. Árið 2001 gerði konungurinn tilraun til að innleiða lög sem bönnuðu konum að hafa samræði fyrir hjónaband og utan þess. Konur skyldu bera nútímalega útgáfu af skírlífsbelti. Konungurinn vildi með þessu bæði hindra HIV-smit og verja meydóm kvennanna. Eftir kröftug mótmæli var lagafrumvarpið dregið tilbaka. Mswati III konungur, sem nú situr við völd, á 12 konur og lifir eyðslusömu lúxuslífi. Stór hluti íbúa Svasílands býr við fátækt. Að auki er um 40% af íbúum smitaður af HIV/AIDS og lífslíkur í landinu eru einungis um það bil 33 ár.

Lífskjör

141 / 192

HDI-lífskjör Svasíland

Svasíland er númer 141 af 192 löndum á lífskjaralista SÞ (HDI) yfir mannlega þróun.

HDI - Lífskjaralisti Sþ

Hagkerfi og viðskipti

Stærstur hluti íbúa Svasílands býr á landsbyggðinni og vinnur við landbúnað. Á stórum plantekrum er framleiddur sykurreyr, maís, sítrusávextir, og bómull til útflutnings. Fátæki hluti fólksins lifir við sjálfsþurftarbúskap og framleiðir afurðir að stærstum hluta til eigin nota. 60 prósent af landareignum í Svasílandi eru í eigu konungsins, hin 40 prósentin eru í einkaeigu, oft erlendra aðila. Sykurframleiðsla er mikilvægasta tekjulind landins. „Royal Swaziland Sugar Corporation” stjórnar um þriðjungi sykuriðnaðarins, og framleiðir hráefnið sem notað er í gos fyrir ameríska risafyrirtækið Coca Cola. Ferðaþjónusta er einnig mikilvæg tekjulind. Árlega koma yfir 400.000 ferðamenn til Svasílands.

Tölfræði

Á þessari síðu er gildi fyrir landið Svasíland fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir