Trínidad og Tóbagó

Landafræði

Trínidad og Tóbagó eru syðstu eyjar Litlu-Antillaeyja, í austurhluta Karíbahafs. Norðurhluti Trínidad samanstendur af fjallgarðinum „Norðursvæðinu“ og restin af eyjunni samanstendur aðallega af láglendi með hvítum sandströndum meðfram norður- og austurströndinni. Í suðvesturhlutanum liggur malbiksvatnið "Pitch Lake", sem er mesta jarðvegur í heiminum af náttúrulegu malbiki.

Eyjan Tóbagó er framhald af fjallahringnum norður af Trínidad. Nær öll eyjan er hæðótt og brött landslag, með fallegum sandströndum meðfram ströndinni. Hitabeltisregnskógur þekur þriðjung eyjanna. Loftslagið er hitabeltisheitt og rakt allt árið um kring með litlum hitabreytingum. Það rignir mest milli júlí og október og minnst milli janúar og maí. Landið verður sjaldan fyrir suðrænum fellibyljum sem hafa reglulega áhrif á aðrar eyjar í Karíbahafinu.

Stærstu umhverfisvandamálin í Trínidad og Tóbagó eru vatns- og sjávarmengun vegna efna frá landbúnaði, útblásturs frá iðnaði og mengaðs skólps. Hundruð olíuleka frá olíuiðnaði landsins hafa einnig leitt til eyðileggingar hluta strand- og vistkerfa sjávar. Inn til landsins hefur eyðing skóga valdið miklu jarðvegseyðingu og skemmdum jarðveg á stórum svæðum.

Saga

Trínidad hefur verið byggð í að minnsta kosti 7.000 ár og upprunalegu íbúarnir voru af suður-amerískum uppruna. Þegar Kristófer Kólumbus lenti á Trínidad árið 1498 sem fyrsti Evrópubúi bjó þar aðallega Arawakmælandi fólk. Tóbagó var óbyggt á tímum fyrir Kólumbíu, en karíbmælandi fólk festi sig þar að lokum. Fyrstu Evrópubúar sem settust að á eyjunni voru Hollendingar. Þar til Trínidad og Tóbagó varð formlega bresk nýlenda árið 1899, gengu eyjarnar í gegnum miklar breytingar þar sem þær voru nýlendur af Spáni, Frakklandi, Hollandi og hertogadæminu Kúrland og Semgallen.

Spánn tók Trínidad í nýlendu snemma á 16. öld og stofnaði sykurplantekrur. Frumbyggjum var nánast útrýmt vegna evrópskra sjúkdóma og þrælavinnu. Til að halda uppi plantekrurekstri voru afrískir þrælar keyptir og fluttir inn. Spánn afsalaði Trínidad til Stóra-Bretlands árið 1797 og árið 1814 tóku Bretar einnig yfir Tóbagó. Þegar þrælahald var afnumið árið 1833 komu margir kínverskir og indverskir vinnuinnflytjendur og frá 1899 voru eyjarnar Trínidad og Tóbagó sameinaðar sem ein bresk nýlenda.

Íbúar voru aðallega Indverjar og Afríkubúar, enda yfirgáfu Kínverjar nýlenduna eftir stuttan tíma. Hvít yfirstétt hafði engu að síður efnahagslega og pólitíska stjórn. Upp úr 1930 varð til olíuiðnaður sem leiddi til örs hagvaxtar. Nýlendan fékk innra sjálfsstjórn árið 1945 og varð sjálfstæð árið 1962.

Samfélag og pólitík

Trínidad og Tóbagó er lýðræðislegt lýðveldi. Landið er hluti af Samveldi þjóðanna og hefur breska konunginn sem þjóðhöfðingja. Þjóðhöfðinginn er forseti með aðallega vígsluhlutverk, sem er kosinn á fimm ára fresti. Framkvæmdavaldið er hjá ríkisstjórninni undir forsæti forsætisráðherra. Og löggjafarvaldið er hjá þinginu. Þingið samanstendur af tveimur deildum: Almennt kjörnu fulltrúahúsi og öldungadeild skipuð af forsetanum.

Mikilvæg pólitísk þemu í Trínidad og Tóbagó er mikill ójöfnuður í samfélaginu milli ríkra og fátækra og umfangsmikið eiturlyfjatengd ofbeldi og smygl í landinu. Eyjarnar eru miðsvæðis í smyglleið fyrir eiturlyf frá Suður- til Norður-Ameríku. Þrátt fyrir alþjóðlega gagnrýni hefur landið tekið upp dauðarefsingu að nýju til að fæla glæpagengin í burtu.

Þótt ójöfnuður sé mikill í samfélaginu eru lífskjörin há miðað við önnur lönd á svæðinu. Heilbrigðisþjónustan er gjaldfrjáls og virkar vel. Félagslegar bætur eins og sjúkratryggingar, atvinnuleysisbætur, lífeyrir og meðlag eru áreiðanlegar og vel þróaðar. Kúgun kvenna og ofbeldi gegn konum er útbreitt vandamál en hefur á undanförnum árum orðið mikilvægt pólitískt mál.

Efnahagur og viðskipti

Efnahagur Trínidad og Tóbagó byggist aðallega á vinnslu og útflutningi á jarðgasi og olíu. Mikilvægasta viðskiptaland landsins eru Bandaríkin. Þjónustugeirinn (þar á meðal ferðaþjónusta) er önnur mikilvæg atvinnugrein og starfa um það bil tveir þriðju hlutar íbúanna. Í landbúnaði er aðallega framleitt sykur, kakó og kókoshnetur, en þessi grein skiptir minna máli.

Trínidad og Tóbagó er hluti af svæðisbundnu samstarfssamtökunum CARICOM (Caribbean Community and Common Market). Markmið samtakanna er að skapa sameiginlegan efnahagsmarkað í Karíbahafinu og að svæðið búi við jafna tolla, frjálst flæði fjármagns og vinnuafls.

Af ríkjum Karíbahafsins er Trínidad og Tóbagó meðal ríkustu landanna vegna aðgangs að náttúruauðlindum. Engu að síður búa um þrjú prósent þjóðarinnar við algjöra fátækt. Fátækt er útbreiddust í borgunum, á landsbyggðinni eru lífskjörin hærri.